Söylemleri ve siyasal görüşleri sebebiyle bir kesimin antipatisine sahip olan Aziz Nesin, külliyat halinde okunması gereken bir adamdır. “Medeniyetin Yedek Parçası” adlı kısa öyküsü, bunun en güzel kanıtlarından biri.
Zaman zaman renkli bir tiyatro sahnesine dönen öyküde zaman, Türkiye’nin yavaş yavaş sanayileştiği dönemi anlatıyor. 1950’lerin ortası, Demokrat Parti başta.
Hamit Ağa‘nın kızı ve damadı, öykümüzün ‘ilerici‘ karakterleri. Tarlasını sürerken hala öküz kullanan Hamit Ağa‘yı traktör alması konusunda ikna etmeye çalışıyorlar. Medeniyeti temsilen öyküye giren makineye hazır olmayan Hamit Ağa, ne tamiri ne de yedek parçası sağlanan traktörü satın alıp herkesleşir.
Uygunluğuna bakılmaksızın “gelişmiş ülkeler böyle yapıyor, biz de yapalım” mantığıyla halka sunulan her yenilik, kuşkusuz bozulma yaratır. Hamit Ağa‘nın parçalayıp kurtulduğu traktör, bunun en güzel örneği.
Hamit Ağa‘nın kahvehaneye girişiyle başlayan öykü, traktör mevzuunu anlatmasıyla devam ediyor. Traktörden kurtulduğu için rahatlayan ana karakterimiz, hikayenin sonunu getiren karakter oluyor.